Yelkencilik,Segeln

YELKENCİLİK NEDİR?

“Yelkencilik Nedir?” ve “Neden Yelkencilik?” sorularını kendinize sormaya başladığınızda, ufkun sonsuza dek  uzandığı hissini veren mavilikler ile sarılıyorsunuz birden. Bu sınırsız dünyada  bu sorulara verilen ve okuduğum pek çok farklı cevap var.  Ancak, sordukça ve araştırdıkça görüyorsunuz ki bu farklılıklar sadece kullanılan dil ve kelimelerde.  Çünkü  bu soruları kendilerine sorma ihtiyacı hissedenlerin tamamı  doğa aşıkları, özgürlük tutkunları ve insan-hayvan ayırt etmeksizin tüm canlılara kucak açanlar hep… Hayatlarının bir döneminde ,aynı soruları kendilerine sorup cevaplarına ulaşmış ve bu cevaplara göre de  yaşamlarını biçimlendirmiş bu insanlar ise farklı dillerde, farklı kelimeler ile ama hep aynı cevabı veriyorlar, önce şu soruyu sorarak kendilerine;  İnsanı insan yapan, doğayı keşfetme arzusu, özgür ruhu ve humanizmin toplamı değil midir?  Öyleyse eğer, ve böyle anlayınca dünyayı “Yelkencilik Nedir?” ve “Neden Yelkencilik?” sorularının cevabı da  Yelkencilik bir yaşam biçimidir!  ve  ”İnsan Olduğumuzu Tüm Ruhumuzla Hissedebilmenin Bir Yöntemi Olduğu İçin Yelkencilik.” Yaparız…

      YELKENCİ’ OLABİLMEK İÇİN BİLİNMESİ GEREKENLER:

    İLK ADIMI ATMAK HEDEFİNİZE GİDEN YOLU YARILAMAKTIR!

“Bir yaşam biçimi” olarak tanımladığımız ‘Yelkencilik’ için ilk bilmeniz gereken bu yaşam biçiminin size uygun olup olmadığıdır…Gel geç heveslere kapılarak veya birilerine öykünerek yola çıkarsanız sizin için sonuç, boşa harcanan zaman, para ve hayal kırıklığı olabilir. Eğer, özellikle  deniz ve yelken konusunda bir geçmişiniz yoksa, ruhunuzun her zerresinde, sürdürdüğünüz mevcut yaşam biçiminizi değiştirmeyi arzuladığınızdan ve bu değişime hazır olduğunuzdan emin olmalısınız. Unutmayın ki bir aileniz de varsa bu köklü değişim sizin için  olduğu kadar onlar içinde istenen ve hedeflenen bir değişim olmalıdır. Ancak bu bütünlük size aradığınız iç huzurunu ve mutluluğu getirecektir.Kendiniz, aileniz, ve iş hayatınız ile ilgili her konuyu ince detaylarına kadar düşündükten sonra hayatınızdaki bu değişime karar verirseniz ilk adımı atmış ve hedefinize giden yolu yarılamış olursunuz!
Peki sonra..? 2. adım ne olmalı? Tabi ki hedefinize ulaşmak için bilmeniz gereken tüm teknik bilgileri ve edinmeniz gereken tecrübeyi elde etmek… Bunun içinde araştırarak bulacağınız size en uygun şartları sağlayan bir ‘Yelken Kursu’na  yazılarak  denizci belgenizi almak.

Türkiye de sadece kıyı kentlerinde değil, Ankara benzeri şehirlerimizde de yelken kursları mevcut. Bu kurslarda  yaz ve kış sezonlarında, hafta sonu ve hafta içi olmak üzere pek çok farklı marka ve tipte yelkenliler ile değişik olanaklar sunuluyor. Denizci belgenizi aldıktan sonra 2. adımın 2. aşaması temel yelken eğitiminizi tamamlamak olmalı. Ardından gelecek 3. aşama ise ileri düzey yelken eğitiminizi bitirmek olacaktır. Önerim bu süreci 1-2 yıl gibi bir zamana yaymanızdır. Bu süre teknik düzeyde bilinçlenmenizin yanı sıra profesyonel denizcilerle denizde ve farklı rüzgar koşullarında geçireceğiniz uygulama sürelerinin yeterli olması açısından da önemlidir.

Artık kendi yelkenlinizle denize açılmaya hazır olduğunuza kanaat getirdiğinizde, 3. adım için de hazırsınız demektir. Ancak hayalinizdeki yelkenliden önce belki daha küçük ve basit 2.el bir tekne ile başlamanızda yarar var. İç denizde ve sahil şeridine yakın rotalar ile geçirmenizi önereceğim bu süreç sizi daha büyük bir yelkenli ile açık denizin zorlu koşullarına hazırlamakta yararlı olacaktır. Bir deyişle ‘Kaptanın ustalığı deniz durgunken anlaşılmaz’ sözü hep kulaklarımızda kalmalı ve seyir güvenliği de birinci önceliğimiz olmalıdır.

4. adım hayalinizdeki yelkenli ile Akdeniz’e açılmanız, 5, adım ise Atlantik geçişidir. Beni, düşünmesinin bile heyecanlandırdığı Dünya çevresindeki büyük tur ise 6. ve son adım olarak sizi ‘Denizci’ yapacak son aşamadır.

Pruvanız NETA, dümeniniz VİYA olsun.

Seyir Türleri

Teknemizin suda yol almasına Seyir Halinde olmak denir. Yelkenli bir tekne seyir halinde iken yelkenine vuran rüzgarın kuvvetinden yararlanır. Rüzgar, teknenin neresine vurursa vursun yelken daima omurga hattının bir yanında bulunur. Teknemizin yanlarının İskele ve Sancak adı aldığını bir önceki sayfamızda öğrenmiştik. Bir yelkenli teknenin rüzgarı almış olduğu tarafa Borda yerine Kontra adı vermemiz gerekir. Örneğin, Sancak Kontra, İskele Kontra gibi. Yanda rüzgarı İskele bordasından alan bir optimist görülüyor ve yelkeni sancak tarafında bulunuyor. Rüzgarın Geldiği taraf Rüzgar Üstü, Gittiği taraf ise Rüzgar Altı‘dır.

Seyir Bilgileri :

Bir yelkenlinin yapmış olduğu seyir, rüzgarın tekneye varış açısına göre birtakım isimler alır.

Apaz: Rüzgarı yandan alan bir tekne apaz seyirdedir. Apaz seyir, Dar Apaz, Apaz, Geniş Apaz olarak üçe ayrılır (Yandaki şekilde görüldüğü gibi sarı, yeşil ve mavi renkler). Yelkenli bir tekne için en süratli seyir bu seyirdir.
Bocalama: Teknemizin baş aynası rüzgarın esmiş olduğu yöne doğru olduğundan, yelkenlerimiz rüzgarla dolamamıştır. Bu yüzden teknemizi hareket edene kadar durdurmuş oluruz. Yarış öncesi start verilmeden önce yerimizi bu şekilde de koruyabiliriz.
Borina: Yelkenli teknemizin rüzgara en yakın seyri budur. Rüzgar üstündeki bir seyire ulaşmak için Borina Seyri yapılır. En az bir kere teknemizin kontra değiştirerek zigzag bir rota takip etmesine Volta Seyri denir. Borina Seyrinde genelde birkaç zigzag rota takip edilip, teknemizin rüzgara mümkün olduğu kadar yakın olması için, iskotanın boşunun alınması, sürmemizin tamamen inik olması gerekmektedir. Apaz seyire göre daha zor bir seyirdir ve dikkat ister.
Pupa: Rüzgarı ya tamamen, ya da birkaç derece teknenin arkasından (kıçtan) almış olduğumuz bir seyir türüdür. Yani rüzgar teknemizin kıç aynasına doğru esmektedir. Bu seyirde sürmemiz ya tamamen ya da çok azı suda kalacak şekilde olmalıdır. Bu seyir zor ve tehlikeli bir seyirdir. Bu seyirde rüzgarı iğnecikten almamaya dikkat edilmesi gerekmektedir.

ORSA SEYRI (RÜZGARÜSTÜNE SEYIR)

Orsa seyri en yavas yelken seyridir. Çünkü rüzgari bu açiyla aldiginizda rüzgar gücünün çogu, tekneyi ileri hareket ettirmek yerine yatirmaya harcanir. Orsa seyirde tekneyi yatirma gücü, ileri hareket ettirme gücünden 4 kat fazladir. Orsa seyirde rüzgar daha siddetli hissedilir. Rüzgar ve dalgalarin suratinizda patladigi orsa seyri tekne ve mürettebat için zordur. Teknenin basi her dalgayla çikar iner. Yelkenli teknenin rüzgara en çok yaklasabildigi bu seyirde flok çarmiklara kadar, ana yelkende teknenin ortasina kadar trim edilir. Orsa seyrine volta vurmakta denir. Yelkenler olabildigince gergin trim edilmelidir. Flok iskotasi yelken çarmiklara yaklasana dek gerilmelidir. Ön yelkeniniz flok yerine bir cenova ise fazla trim etmeniz halinde direge ve direk gurcatalarina yaslanacaktir. Orsa seyirde ana yelken bumbasi teknenin orta hattina gelinceye kadar trim edilmelidir. Bu teknenin rüzgar üstüne yakin seyir yapma imkanini arttirir. Yelkenler içeri dogru gergin oldugu kadar yukari dogruda gergin olmalidirlar. Ayrica mandarlarinda gerili olmasina dikkat etmeniz gereklidir. Eger ön yelken tamamen içeriye trim edilmis ve rüzgar üstü ve rüzgar alti kurdeleleri geriye dogru uçusuyorsa, rüzgar üstüne dogru 45 derecede gidiyorsunuz demektir. Eger rüzgar üstündeki kurdele düsüyorsa rüzgar üstüne fazla çiktiniz, yükseldiniz demektir. Bu durumda teknenin basi birkaç derece rüzgaraltina döndürülmelidir. Yani yekeyi yelkenlerin ters yönüne çekmeli, dümenin yelkenlere dogru çevrilmesi gerekir. Rüzgarla kirk üç derece açi ile seyir yapmak yanlisken, 48 derece ile seyir yapmak yanlis degildir. Bu sizi yalnizca yavaslatir.

APAZ SEYRI

Apaz seyri en hizli seyirdir. Apaz seyrinde toplam kuvvet bileskesi, gitmek istedigimiz yöne, yani ileri dogrudur. Bu seyirde daha büyük yelken alani kullanilir. Buda tekneyi hizlandirir. Apaz seyri pupa seyrinden de hizlidir. Çünkü rüzgarla ayni yönde gidilen pupa, seyrinde, yelken rüzgari tutan bir araç görevini görür. Yalnizca rüzgari tutarak hareket ettigi için pupa seyri yapan bir teknenin rüzgardan hizli gitmesi mümkün degildir. Orsa seyri çok dar bir seyir açisidir. Teknenin basi rüzgarla 45-50 derecelik bir açidadir. Apaz seyri ise tersine 50-170 dereceler arasini içerir. Apaz seyri Dar Apaz, Apaz (Borda Apaz) ve genis apaz seyirleri olmak üzere üç bölüme ayrilir. Teknenin basi rüzgarla 50-90 derecelik açi yaptiginda dar Apaz, 90-120 derecelik bir açi yaptiginda apaz(Borda Apaz), 120-170 derecelik açilarda genis apaz olur. Orsadan dar apaza geçerken yelkenler giderek boslanmalidir. Ayni sekilde dar abazdan borda seyrine, sonrada genis apaza geçerken, yada rüzgar altina düserken yelkenler giderek boslanmalidir. Tersine, genis apazdan apaza sonrada dar apaza geçerken, yani rüzgar üstüne yükselirken ise yelkenler giderek trim edilmelidir. Apaz seyirde, yelkenlerin yapraklanmasini rüzgar altina dönerek ya da yelkenleri trim ederek ya da her ikisini birden yaparak durdurabilirsiniz. Orsadan genis apaza geçerken mandarlari biraz boslayin, apaz seyrinde rüzgarla dolan yelkenler daha iyidir. Rüzgar fazlaysa daha düz yelkenler bayilmayi azaltir., mandari iyice gererek, orsa yakasi gergisini kullanarak yelkenleri düz hale getirin.

PUPA SEYRI

Pupa seyri tam rüzgar yönünde yapilan seyirdir. 180 derece ile tam rüzgar asagi seyir yapilir. Pupa seyri yerine 160 derecelik Genis Apaz seyri yapmak daha uygun olacaktir. Genis Apaz seyri yapip rüzgar alti volta atarak ilerlemek pupa seyrine oranla daha hizlidir. Yaris tekneleri pupa seyri yapmamayi tercih ederler. Pupa seyrinde ana yelken rüzgara 90 derece açida tutulur. Ana yelken çarmiklara yaslanmamalidir. Ana yelkenin fazla boslanmasi halinde tekne rüzgara dönmeye çalisacaktir. Rüzgar sert oldugunda, dümen teknenin dönüsünü engelleyemez. Pupa seyirde ön yelken etkisiz oldugu için genellikle rüzgar üstü tarafa dogru açilir. Yelken rüzgar üstü tarafa geçirildiginde iyice boslanir. Ayi Bacagi denen bu pozisyon ön yelkenin rüzgarla dolmasini sagladigi için, pupa seyirde daha hizli yol alinmasina olanak verir. Pupa seyir yapmayi seçmeniz halinde kavança atmanizda gerekecektir. Rüzgar siddetliyse ve deniz dalgaliysa kavança ile dönmemeniz gerekmektedir.
Kavança su sekilde yapilir.

1. Dümençinin Alesta kavança komutuyla baslar.
2. Bunbanin donanimi boslanir. Rüzgar alti dönüs için denizin uygun olup olmadigina bakilir. Hareketli salma en çok dörtte bir kadar indirilir.
3. Ön yelken rüzgar alti iskotasi boslanmaya hazir olur.
4. Mürettebat hazir der.
5. Dümenci yekeyi ana yelkenin karsi yönüne çekerek rüzgar alti dönüsü baslatir.
6. Rüzgar üstü iskota hazirlanir.
7. Tam rüzgar asagi konumuna gelince dümenci kavança diye bagirir. Kavançada zamanlama çok önemlidir. Ana yelken tamamen içerde trim edilmis olmalidir.. Yelken trimi tamamlanmamissa dönüsü durdurun.

TRIM REHBERI

HAFIF RÜZGARDA (SIFIR-ALTI KNOT)

1. Yan kuvvetlere direnmek için salmayi indirin.
2. Ana yelkeni teknenin ortasina kadar trim edin. Rüzgar 3 knottan az ise ön yelkeni biraz boslayin. Ayrica bir kaç derece rüzgar altina dönün.
3. Bumbayi, bumba arabasi yardimiyla teknenin ortasinda tutun ve ana yelken iskotasini biraz boslayin.
4. Ana yelkenin alt yaka gerginligini bir iki santim azaltip derinligini arttirin.
5. Diregi biraz egin
6. Ön yelkeni doldurabilmek için mandarini hafifçe boslayin.

ORTA SIDDETLI RÜZGARDA RÜZGAR ÜSTÜ(YEDI-ONDÖRT KNOT)

1. Salmayi indirin
2. Yelkenleri iyice kasin
3. Bumbayi suyla paralel olana kadar kasin.
4. Orsa yakasi gergisini ana yelkendeki kirisikliklari giderecek kadar kasin.
5. Ana yelkenin alt yakasini iyice gergin hale getirin.
6. Ana yelkeni düz hale getirmek için diregi egin.
7. Bumbayi araba yardimiyla teknenin ortasinda tutun, ancak tekne 20-30 derece yatarsa arabayi rüzgar altina kaydirin.
8. Cenovanin mandari, hafif havaya oranla daha gerili olmalidir.
9. Rüzgar gücü artarsa, ön yelkeni daha küçük yelkenle degistirin,yada ana ve ön yelkene camadan vurun.
10. Mürettebat agirligi rüzgar üstü tarafta olmalidir.

SERT RÜZGARDA RÜZGAR ÜSTÜ

1. Salmayi indirin
2. Yelkenleri iyice kasin Sagnaklarda yelkenleri iyice boslamali yada rüzgar üstüne dönmelisiniz.
3. Pupa palangasini kasarak direk tepesinin oynamasini engelleyin.
4. Mürettebat agirligini rüzgar üstü tarafa kaydirin.
5. Teknenin yatmasi arttikça orsa yakasi gerginligini arttırın.
6. Teknenin 20-30 derecenin üstünde yatmasini engellemek için bumba arabasini rüzgar altina kaydirin. Ana yelken iskotasini biraz boslayin,gerekirse yelkenleri küçültün.

RÜZGAR ALTI YELKEN SEYRI
Rüzgar üstüne seyir çok kesin yelken trimi ve teknigi gerektirirken, rüzgar alti seyir (apaz ve pupa seyirleri) yelken trimi ve teknigi gerektirmez.

Pupa palangasini kullanarak bumbayi suya paralel hale getirin, yada yelkenin üst iki çitasini bumbaya paralel yapin. Hafif havalarda pupa palangasini fazla kasmayin. Rüzgar arttikça pupa palangasini kasarak teknenin dalgalarda yuvarlanmasini azaltin. Ancak tekne aniden fazla yatarsa bumbayi hemen boslayin. Apaz seyirde yelkenleri yapraklanana kadar boslayin ve sonra yapraklanmayi durduracak kadar kasin. baska bir seçenekte ön yelkeni rüzgar kurdelelerine bakarak trim etmektir. Ön ve arka kurdelelerin ikisi birden arkaya dogru uçustugu an yelken iyi trim edilmis demektir.Pupa seyirde yelkenler yapraklanmaz. Bu yüzden trim için ana yelkeni rüzgarla doksan derece açiya getirin böylece ana yelkenin tekneyle açisi seksen derece kadar olur. Ayibacagi seyri yapmazsaniz, ön yelken pupa seyirde oldukça etkisizdir. Ana yelken derinligi fazla olmalidir. Bunu saglamak için alt yaka gergisi, kiç istralya ve orsa yakasi gergisi boslanir. ve direk kiç istiralyanin boslanmasiyla düzeltilir. Ancak rüzgarli bir apaz seyirde ana yelken düz hale getirilir. ve daha rahat dümen tutmasi saglanir. Ön yelken derinligini arttirmak için mandar biraz boslanir. Direk düzeltilir. Ön yelken yönlendirme makarasi kaydirilabiliyorsa bu yapilir.. Rüzgar üstü seyirde yönlendirme makarasi yeniden içeri alınır.